Friday, March 21, 2008

Letters : Sukhpreet Kaur's Stance

(Note : Sarabjit Singh is an Indian National sentenced to death in Pakistan for his alleged involvement in the Lahore bomb blasts in 1990. Sarabjit Singh's wife Sukhpreet Kaur said the family did not want him repatriated from Pakistan "in exchange for any hardcore Pakistani terrorist lodged in Indian jails,” in a statement to PTI on March 19, 2008. The Hindu readers' responses:)

Commendable

I salute Sukhpreet Kaur, Sarabjit Singh’s wife, for saying she does not want her husband in exchange for hardcore Pakistani terrorists lodged in Indian jails. It is patriotism at its best. It is all the more laudable because Sukhpreet has said this knowing full well that it may harm her cause of getting her husband released from the death row in Pakistan.

Her resolve is significant, especially in the context of the release of three terrorists in exchange for the passengers of a hijacked plane in 1999.

C.P. Srinivasan, Chennai

Sukhpreet’s statement that she is not for trading her husband’s release in exchange for hardcore Pakistani terrorists should serve as an eye-opener for the nation which was witness a few years ago to the release of some terrorists in exchange for the release of a Union Minister’s kidnapped daughter.

A.K. Pradeep Kumar, Thalasserry

I bow my head in salute to Sukhpreet Kaur. This is bravery of the highest order which should be widely publicised. It is an outstanding demonstration of putting the nation’s interest before one’s self.

S. Rajagopalan, Chennai

Our political leaders whose actions reek of parochialism and opportunism should learn a lesson or two on patriotism from Sukhpreet.

K.K. Cherian, Bangalore

Ms Kaur is truly one of a kind. What courage! I salute her. All the jingoistic raving and ranting on the cricket field, by comparison, seem so hollow.

P.R. Lochan Sarathy, Chennai

It is heartening to see Sukhpreet Kaur take such a brave and bold stand. No doubt, she wants her husband to be freed from the Lahore jail. At the same time, she and her daughters do not want his release in exchange for any hardcore Pakistani terrorists. Their patriotism deserves the highest praise.

Subhas Yadawad, Bijapur

(Condensed from The Hindu : March 21, 2008)

Tuesday, March 18, 2008

The Meaning of News and Getting It Right

By: Hasan Suroor

To ask “what is news” might seem like a silly question. Vaguely, we all know what is news. We read it in newspapers, hear it on radio and television and some of us often end up making news ourselves, even if for all the wrong reasons. The COED (Concise Oxford English Dictionary) defines it as “newly received or noteworthy information about recent events.”

Yet the question pops up frequently. It is asked, especially, after every new case of media “excess” such as a sting operation gone too far; or an exposé turned ugly. And at what point does news descend into titillation dressed up as analysis or investigation?

Take the controversy in Britain over the media reporting of a cluster of suicides by young people in the Bridgend area of South Wales. Over the past year, 17 youngsters have killed themselves for no apparent reason.

The debate over the Bridgend coverage is not that the suicides should not have been reported, but whether they should have been reported the way they were. And it is apparent that outside the cosy media fraternity the overwhelming sense is that much of the coverage, especially in the regional press and the tabloids, was insensitively sensational — based more on pub gossip than hard facts.

As a journalist I must admit that we, in the media, are not always on the same wavelength as our readers. Although the media might strive to give readers what they want, the fact is that frequently they get it wrong. A major problem, according to British readers, is the level of media intrusion into privacy.

Particularly distasteful is the sight of television crews camped outside people’s homes with complete disregard for public decency or sensitivities of those they may be targeting at a given point — a grieving family, a controversial public figure, a celebrity whose picture they must have because there is money to be made from it.

There has been a dramatic rise in the number of complaints about the media’s intrusive behaviour. Last year alone, the Press Complaints Commission received 4,000-plus complaints — a 30 per cent increase over the previous year — mostly relating to breaches of privacy. Although celebrity magazines and regional newspapers were among the worst culprits, the national press too had its share of brickbats. Commentators said the PCC’s figures were simply the “tip of the iceberg” as many cases went unreported.

Meanwhile, a new book Flat Earth News by Guardian’s award-winning journalist Nick Davies raises some fundamental issues about modern approach to news, the commercial and political pressures on newspapers and broadcasters, and the increasing trend of cost-cutting even in major media outlets which, he says, has reduced reporters to “cutting and pasting” wire stories, or peddling “PR material.” (Researchers from the journalism department of Cardiff University, commissioned by him, reported that a “massive 60 per cent” of stories in Britain’s four quality newspapers — The Times, The Guardian, The Daily Telegraph and The Independent — and the mass-circulation Daily Mail consisted “wholly or mainly of wire-copy and/or PR material.”)

The book, whose title refers to the trend of recycling a story simply because it is “widely accepted as true … even if it is riddled with falsehood, distortion and propaganda,” is a scathing attack on British journalistic practices and will be an eye-opener to British media’s starry-eyed admirers in the Third World. It portrays a picture of journalism in which “any meaningful independent journalistic activity by the press is the exception rather than the rule.”

Mr. Davies raises questions such as: Is there a moral dimension to news? Is there such a thing as completely “objective” news? Who decides what’s news and to what extent the decision is influenced by commercial and political considerations?

Although he discusses these issues specifically in the context of the British media, they will resonate wherever there is a functioning press. India, with its bourgeoning media and a “look-West” tendency, must beware of the “flat earth news” syndrome.

(Condensed from The Hindu, March 18, 2008)

Monday, March 17, 2008

In Gujarati - આપણી માંહેલા ‘ભલા જર્મનો’

(This Gujarati article is set in Shruti Unicode font. It may not be viewable on your computer if your Operating System is Windows 98 or a non-Windows system. In that case, please click on the following link that takes you to a .pdf document that should be readable on most systems :
http://lokmilap.com/lokganga/bhalA%20jarmano.pdf
Please use the 'Back' button on your browser to return to this blog.)

માનવજાતને બીજા વિશ્વયુદ્ધના મહાવિનાશમાં ઘસડી જનાર જર્મનીના સરમુખત્યાર એડૉલ્ફ હિટલરના સિતમોના દાવાનળમાં યુરોપના મુલકો એક પછી એક ભસ્મીભૂત થતા ગયા ૧૯૩૫ પછીના લગભગ એક દાયકા સુધી. એ દાયકા દરમ્યાન થયેલા અમાનુષી અત્યાચારોનો ઇતિહાસ દુનિયા જેમ જેમ જાણતી ગઈ, તેમ એને એક વિમાસણ થતી રહી કે જર્મનો જેવી સુસંસ્કૃત પ્રજાએ આવી સંહારલીલા સાંખી કેમ લીધી હશે? તેના જવાબમાં કેટલાક જર્મનો બોલેલા કે, અરેરે! અમને તો આ બધી હેવાનિયતની કાંઈ ખબર જ નહોતી!

એ વાતને યાદ કરીને, "આપણી માંહેલા ‘ભલા જર્મનો’" મથાળા વાળો એક લેખ ફ્રઁક રીચ નામના પત્રકારે ‘ન્યુ યોર્ક ટાઇમ્સ’ના ૧૪ ઑક્ટોબરના અંકમાં લખ્યો છે. તેનો આરંભ તે આ રીતે કરે છેઃ

"‘બુશ જૂઠાણાં ચલાવે છે,’ એમ કહેવાથી હવે કશું વળતું નથી. આપણે જ આપણી જાત સાથે જૂઠાણાં ચલાવીએ છીએ, તે વધુ કારમી વાસ્તવિકતાનો સામનો કરવાની ઘડી આવી પહોંચી છે."

ઇરાક પરના આક્રમણ દરમ્યાન અમેરિકન સેનાએ તેના વિરોધીઓની જે ઘોર રિબામણી કરી છે તેના દાખલાઓ ટાંકીને ફ્રઁક રીચ કહે છે કે આ બધાંનો એકસરખો જવાબ પ્રમુખ બુશ તરફથી મળતો રહે છે કે, "અમારી સરકાર કોઈની રિબામણી કરતી નથી."

પોતે કેદ પકડેલા ઇરાકીઓ પાસેથી માહિતી કઢાવવા તેમની પર અમેરિકન સૈનિકો જે જુલમ ગુજારે છે, તેની છબીઓ સાથેની સાબિતી ત્રણ વરસ પહેલાં પ્રગટ થઈ ત્યારથી અમેરિકન પ્રજા જાણે છે કે પોતાના નામે ચાલતી સરકાર મનુષ્ય ઉપર કેવા કેવા સિતમ ગુજારે છે. એ બાબત અમેરિકન સંસદના કેટલાક સભ્યો જરીક ગણગણાટ કરે છે અને પછી બીજી વાતે ચઢી જાય છે. પાનું ફરે છે.

યુદ્ધો તો અનાદિકાળથી થતાં રહ્યાં છે. પણ દરેક યુગમાં યુદ્ધમાં પણ કેટલાક નિયમો પળાતા રહ્યા છે. આધુનિક કાળમાં સહુ રાષ્ટ્રોએ એવા જે નિયમો પાળવાનું સ્વીકારેલ છે તેનો ભંગ કરનારાને યુદ્ધ-ગુનેગારો ગણવામાં આવે છે. બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં પરાજિત જર્મની અને જાપાનના ઘણા આગેવાનો પર વિજેતા મુલકોએ સ્થાપેલી અદાલતોમાં યુદ્ધ-ગુનેગારો તરીકે કામ ચલાવવામાં આવેલું ને તેમને દેહાંતદંડ સુધીની સજાઓ થયેલી.

આવી જાતના અપરાધો ઇરાકની લડાઈમાં અમેરિકનોના હાથે થાય છતાં તેનું આળ પોતાની પર ન આવે, તે માટે બુશ સરકારે એક કરામત કરી છે. તેને જરા વિગતે સમજીએ.

બધી સરકારોને લશ્કર રાખવાં પડે છે. ઘણા દેશમાં, કાયદા મુજબ, લડાઈ આવી પડે ત્યારે તેના નાગરિકોને લશ્કરમાં ફરજિયાત ભરતી થવું પડે છે. ભારતમાં સ્વરાજ પહેલાં અને પછી ગરીબી અને બેકારી એટલી બધી રહી છે કે લાખો માણસો સામે ચાલીને લશ્કરમાં નોકરી કરવા પડાપડી કરતા હોય છે. એટલે આપણા દેશમાં ફરજિયાત લશ્કરી ભરતી કરવી પડતી નથી. બીજા વિશ્વયુદ્ધ વખતે અને તે પછી અમેરિકામાં ફરજિયાત લશ્કરી ભરતી લગભગ દરેક યુદ્ધ વખતે થયેલી છે. હાલમાં તેમ નથી. અનેકવિધ સવલતોથી આકર્ષાઈને હજારો અમેરિકન જુવાનો સ્વેચ્છાએ લશ્કરમાં ભરતી થાય છે. તેવાની જરૂર ઓછી પડે માટે બુશ સરકારે ઇરાકમાં ભાડૂતી સિપાહીઓની જંગી ફોજ કામે લગાડી છે. ઇરાક પર જબરદસ્ત વિમાની બાઁબમારો અને તોપમારો ચલાવીને અમેરિકનોએ પહેલાં વિનાશ વેર્યો. પછી સડકો, પૂલો, મકાનો વગેરે બાંધવાનું કામ હજારો કાઁટ્રાક્ટરોને સોંપાયું, તેમના નોકરિયાતોની સંખ્યા ૧,૮૦,૦૦૦ જેટલી થવા જાય છે. તે પૈકી ૪૮,૦૦૦ હથિયારધારી નોકરિયાતો એવા છે કે જેની પર ઇરાકની કે અમેરિકન સરકાર સુઘ્ધાં કશો કાબૂ ધરાવતી નથી.

સરકારી સેનાની કામગીરી વિષે અમેરિકન સંસદમાં ને અખબારોમાં ટીકા થઈ શકે છે, પણ આ ભાડૂતી સિપાહીઓને હાથે જે હત્યાઓ થાય તેના કોઈ આંકડા જાહેર થતા નથી. કેટલા ઇરાકી પ્રજાજનોની ખુવારી આ લડાઈમાં થઈ તે પણ ઘણા સમય સુધી જાહેર થયું નહોતું. ચાલીસ લાખથી વધુ ઇરાકીઓ યુદ્ધને લીધે નિર્વાસિત થયા છે ને તેમાં પ્રમાણ બહારનાં તો બાળકો છે. બ્લૅકવોટર નામના એક અમેરિકન કૉન્ટ્રાક્ટરના ભાડૂતી સિપાહીઓએ ૧૬મી સપ્ટેમ્બરે બગદાદમાં સત્તર નિર્દોષ ઇરાકીઓની કતલ ચલાવેલી, તે અંગે ઇરાકી સરકાર કે અમેરિકન સેનાથી કશું થઈ શકતું નથી. ૨૦૦૫ની સાલ પછી ગોળીબારોની તડાફડીના આવા ૨૦૦ બનાવોમાં બ્લૅકવોટરની સંડોવણી બહાર આવી છે. પણ ઇરાક પરની ચડાઈ વખતના સર્વોચ્ચ અમેરિકન અધિકારી બ્રેમરે તે વેળા કાઢેલા ફરમાન મુજબ આવા ભાડૂતી સિપાહીઓને ઇરાકના કાનૂનોથી પર રાખવામાં આવ્યા છે. અને છતાં એ કૉન્ટ્રાક્ટરો અબજો ડૉલર મેળવે છે અમેરિકન સરકાર પાસેથી, એટલે કે કરવેરા ભરનારા અમેરિકન નાગરિકો પાસેથી.

ફ્રઁક રીચ એમના લેખમાં કહે છે કે ઇરાકની લડાઈ વિષે અમેરિકન પ્રજાને સુખકારી અજ્ઞાનમાં રાખવાની બુશ સરકારની કુનેહભરી યોજના રહી છે. અમેરિકન સંસદ અને અખબારોએ પોતાની ફરજ બજાવી હોત તો ઘણા વધારે નાગરિકોએ આ લડાઈ વિષે વધુ વાંધા ઉઠાવ્યા હોત. અંતમાં લેખક કહે છે કે, ઇરાકની ભીષણતાઓ માટે આપણે બુશ સરકારને દોષ દેવાનું ભલે ચાલુ રાખીએ, પરંતુ આપણે નામે જે બીભત્સ કૃત્યો આચરવામાં આવ્યાં તે માટેની આપણી જવાબદારી કેટલી છે તે પણ તપાસવું જોઈએ.

ફ્રઁક રીચનો આ લેખ ભારતનાં અમુક અંગ્રેજી અખબારોમાં છપાયો હોય એવી આશા હું રાખું છું. બે કૉલમ જેટલા એ લેખમાં ૧/૮ ભાગ જેટલી કાપકૂપ કરીને ઈ-મેઈલથી તે અહીંના ને ભારતના કેટલાક મિત્રોને મેં મોકલ્યો છે. પણ ગુજરાતી છાપાં-સામયિકોયે પોતાના વાચકોના ઘ્યાન પર તે લાવે એવી મારી નમ્ર વિનંતી છે. કારણકે ગુજરાતની પ્રજામાં પણ આવા "ભલા જર્મનો"ની સંખ્યા સારી એવી હશે. ઇરાકની લડાઈ વિષે જેમ અમેરિકન પ્રજાને બુશ સરકારે સુખકારી અજ્ઞાનમાં રાખી છે, તેમ ગુજરાતનાં રમખાણો વિષે આપણી પ્રજાને બેહોશીમાં રાખવાની ભરચક કોશિશ રાજયના સત્તાધારીઓ કરતા રહ્યા છે. જેમ અમેરિકન સાંસદો અને અમેરિકન અખબારો, તેમ ગુજરાતના મોટા ભાગના ધારાસભ્યો અને છાપાં પણ પોતાની
જવાબદારી અદા કરવામાં નિષ્ફળ નીવડ્યાં છે. હિટલરની છૂપી પોલીસ ગેસ્ટાપોને શોભે તેવી તરકીબો જેમ બુશના અમેરિકામાં તેમ મોદીના ગુજરાતમાં અજમાવવામાં આવી છે, તેથી આપણી માનવતા નીચી પડી છે. એ લોકો આવું કરતા રહે ત્યાં સુધી આપણે જેટલા લાંબા કાળ લગી નિષ્ક્રીય ખડા રહેશું, તેટલા આપણે પેલા "ભલા જર્મનો" જેવા લાગશું, જે એમના પોતાના જ ગેસ્ટાપો વિષે અજાણ હોવાનો દાવો કરતા હતા.
ફ્રઁક રીચના લેખનો અંત આ શબ્દો સાથે આવે છે : "નિદ્રાભ્રમણ કરતા સાંસદો સરકારની નીતિને રોજેરોજ પડકારતા રહે તે માટે એમને જગાડવાની જવાબદારી આપણી છે. તેમાં હવે આપણે કશું ગુમાવવાનું રહ્યું નથી - સિવાય કે આપણા દેશનું ઉજ્જ્વલ નામ."

ગુજરાતના "નિદ્રાભ્રમણ કરતા" હાલના ધારાસભ્યોને જગાડવામાં આપણે નિષ્ફળ નીવડ્યા હોઈએ, તો એમને સ્થાને જાગતા ધારાસભ્યોને બેસાડવાની તક ડિસેમ્બર માસમાં જ પ્રજાને મળવાની છે.
હિટલરની હેવાનિયત લાખો નરનારી-બાળકોને ભરખી રહી હતી તે વરસો દરમ્યાન તેના મૂંગા પ્રેક્ષક બનીને બેસી રહેનારા પોતાના બાપ-દાદા વિષે જર્મનોની આજની પેઢી જે નામોશી અનુભવી રહી હશે, તેના જેવો અનુભવ કરવાનું ગુજરાતની આવતી પેઢીઓનાં બાળકોના કિસ્મતમાં ન આવે, તે માટે આપણે આજે કશુંક પણ કરશું?

છએક માસનો વતન-વિયોગ વેઠીને ઘરભણી પાછાં વળતાં આ સવાલ મારો કેડો છોડતો નથી.


[અમેરિકાથી લિખિતંગ મહેન્દ્ર મેઘાણી]

Sunday, March 9, 2008

Our Feathered Friends

By: Ranjit Lal

Birds of India: A Literary Anthology, edited by Abdul Jamil Urfi, Oxford University Press, 2008, p.385, Rs.650.

As birds and birding rapidly gain popularity in India, the number of books on birds that has been published in the last decade or so has also risen considerably. This wonderfully entertaining and eclectic collection of writings about birds and birders and ornithologists can only make birds even more popular in the public perception, with hopefully the add-on benefits of such popularity (better conservation, better conservation, better conservation!) accruing in their favour too.

For a start, Urfi has picked a star cast of writers: The contributors include Kipling, the emperor Jahangir, Khushwant Singh, Mark Twain, Maulana Azad, Jim Corbett, M. Krishnan, Jawaharlal Nehru, EHA, Salim Ali, Jerdon, Malcolm Macdonald, E.P. Gee, Nissim Ezekiel, Douglas Dewar, Peter Jackson, Madhav Gadgil, A.R. Rahmani, Otto Pfister, Theodore Baskaran, Zai Whitaker and Zafar Futehally, pretty much the Who’s Who of Natural History writing in India, past and present.

He has chosen the pieces, he says in his introduction, not merely on the basis of their information content or ornithological value, but majorly on the basis of their ranking high in reading pleasure. Every piece is a gem: sheer good, sometimes classy writing backed up by sharp observation and comment; of course some shine brighter than others, but that will always be the case.

The book has been divided into six broad sections namely, Birds in the Human Mindscape; Sport, Entertainment and Falconry; Naturalists on the Prowl; Natural History and Science; Birdwatching and Beyond; and Personalities and Controversies. It is not the kind of book you need to start at the beginning and read chronologically, but you can dip in anywhere at will, and enjoy yourself equally. Of course, by the end of it you will pull favourites as I did. Mark Twain’s wonderful piece, “In Praise of the Indian Crow”, is surely a classic. Maulana Azad’s “Sparrows of Ahmad Nagar Fort Prison” came as a pleasant surprise.

Apart from the lay reader, I think this book ought to be made mandatory reading in schools — both for language and content. There’s a wonderful range of writing styles on display, and the content is pretty much faultless too.

(Condensed from The Hindu, March 9, 2008)
You can read the original at http://www.thehindu.com/thehindu/mag/2008/03/09/stories/2008030950140700.htm